Καθώς η «επιχείρηση γυναικείο ποδόσφαιρο» υπόσχεται σημαντικά κέρδη, FIFA και UEFA ενθαρρύνουν όλο και περισσότερο την ενασχόληση των κοριτσιών (και) με τη διαιτησία. Το θέμα είναι αν και κατά πόσον η κοινωνία του ποδοσφαίρου είναι ώριμη να δεχτεί γυναίκες ρέφερι σε αγώνες ανδρικών ομάδων, και μάλιστα σε διοργανώσεις στις οποίες διακυβεύονται εκατομμύρια
Εμείς δεν τη βλέπαμε – ήταν κλεισμένη στο καμαράκι του VAR. Γνωρίζαμε, όμως, ότι η αθέατη διαιτητής του αθηναϊκού ντέρμπι (ΑΕΚ – Παναθηναϊκός), την περασμένη Κυριακή στο ΟΑΚΑ, ήταν γυναίκα: η 37χρονη (γεννήθηκε 7 Δεκεμβρίου, το 1984) Κάταλιν Κούλτσαρ, η κορυφαία θηλυκή «σφυρίχτρα» της Ουγγαρίας, η οποία τον Ιανουάριο αναδείχτηκε από τη Διεθνή Oμοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου (IFFHS) ως η πέμπτη καλύτερη γυναίκα ρέφερι της δεκαετίας 2011-2020.
Ο πατέρας της, διαιτητής κι αυτός στο παρελθόν, έκανε τα πάντα για να την αποτρέψει. Για να την προφυλάξει από την προκατάληψη, τις προσβολές και τις χυδαιότητες, που ήταν βέβαιο πως θα αντιμετώπιζε. Εκείνη, όμως, ήταν αμετάπειστη. Αρχισε να διευθύνει ποδοσφαιρικούς αγώνες από την εποχή που ήταν φοιτήτρια, για το χαρτζιλίκι, και εξακολουθεί να το κάνει, για χόμπι πλέον, ως οικονομολόγος – στέλεχος συμβουλευτικής εταιρείας.
Οπως έχει εκμυστηρευτεί σε συνεντεύξεις της, ο πατέρας της είχε δίκιο. Η εξέδρα, τα media και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ακόμη και οι ποδοσφαιριστές, την αντιμετώπισαν με πολύ άσχημο τρόπο. Με ύβρεις, άδικη κριτική και σεξιστικά σχόλια. Εκείνη, όμως, έμαθε να κλείνει τ’ αυτιά της και να απολαμβάνει τη συμμετοχή της στο παιχνίδι. Δεν το μετάνιωσε, ούτε στιγμή.
Πριν από δύο δεκαετίες, που άρχισε η διαιτητική καριέρα της, τα πράγματα ήταν πολύ πιο «άγρια» για τις κοπέλες που τολμούσαν να φορέσουν τη μαύρη στολή. Ακόμη και στην «ανοιχτόμυαλη» Αγγλία. Το 2000 η Γουέντι Τομς, η πρώτη γυναίκα ρέφερι σε ματς της κορυφαίας κατηγορίας, δέχτηκε bullying από τηλεοπτική εκπομπή όταν «σφύριξε» στον τελικό του Λιγκ Καπ. Μάλιστα, οι παρουσιαστές του Sky Sports, Αντι Γκρέι και Ρίτσαρντ Κιζ, πλήρωσαν με απόλυση τα σεξιστικά τους «αστεία». Η Κάρι Σέιτζ, σήμερα διοικητικό στέλεχος του τμήματος γυναικών διαιτητών της FIFA, στον πρώτο της αγώνα σε επαγγελματική κατηγορία προπηλακίστηκε, όταν έδειξε μια κόκκινη κάρτα. «Φυγαδεύτηκε» από το γήπεδο με τη βοήθεια σεκιουριτάδων.
Ούτε η ίδια η FIFA δεν εμπιστευόταν τις γυναίκες στις μεγάλες διοργανώσεις, μέχρι πριν από μερικά χρόνια. Στην ομάδα των διαιτητών του Μουντιάλ 2014, στη Βραζιλία, δεν υπήρχε ούτε μία… για δείγμα. Μόλις τον περασμένο Μάρτιο, η Στεφανί Φραπάρ και η Κατερίνα Μονζούλ έγιναν οι πρώτες γυναίκες διαιτητές που επιλέχθηκαν να διευθύνουν αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου (ανδρών), έστω στην προκριματική του φάση. «Ο ορισμός γυναικών διαιτητών στα παιχνίδια ανδρών θα είναι κάτι απολύτως συνηθισμένο στο προσεχές μέλλον», υποσχέθηκε ο Πιερλουίτζι Κολίνα, πρόεδρος της Επιτροπής Διαιτησίας της FIFA.
Τη σεζόν 2016-2017 μόνο 60 από τις 209 εθνικές ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες – μέλη της FIFA χρησιμοποιούσαν (και) γυναίκες διαιτητές. Αλλά, τώρα τελευταία, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει θεαματικά.
– Την άνοιξη του 2019 η Φραπάρ έκανε το ντεμπούτο της ως η πρώτη γυναίκα διαιτητής στην Α’ Κατηγορία του γαλλικού πρωταθλήματος (ανδρών). Στη συνέχεια, η UEFA της εμπιστεύτηκε τον τελικό του ευρωπαϊκού Σούπερ-Καπ (Λίβερπουλ – Τσέλσι), αγώνα του Τσάμπιονς Λιγκ (Γιουβέντους – Ντινάμο Κιέβου) και του Euro.
– Στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου η Κατερίνα Μονζούλ, η οποία το 2016 ήταν η πρώτη γυναίκα στην Ουκρανία που διαιτήτευσε αγώνα ανδρών στην Α’ Κατηγορία, ορίστηκε ως ρέφερι στην αναμέτρηση της Ανδόρας με την Αγγλία για τα προκριματικά του Μουντιάλ 2022, με βοηθούς τις συμπατριώτισσές της, Μαρίνα Στριλέτσκα και Σβετλάνα Γκρούσκο. «Είναι μια ιστορική στιγμή για την ισότητα», σχολίασε ο άγγλος ομοσπονδιακός τεχνικός, Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ.
– Το 2020 τρεις γυναίκες ορίστηκαν ως βοηθοί διαιτητή σε παιχνίδια του Κόπα Λιμπερταδόρες (το Τσάμπιονς Λιγκ της Νότιας Αμερικής) για πρώτη φορά στα χρονικά της διοργάνωσης. Βοήθησε, είναι αλήθεια, και η Covid-19, που μείωσε τον αριθμό των διαθέσιμων ανδρών διαιτητών.
– Πριν από, περίπου, ένα μήνα οι γυναίκες ρέφερι πάτησαν και το άβατο του ανδρικού πρωταθλήματος της Ιορδανίας (Pro League).
– Τον περασμένο Ιούλιο η ποδοσφαιρκή ομοσπονδία της Χιλής αποφάσισε να εξισωθούν οι αποδοχές ανδρών και γυναικών στη διαιτησία.
Ιδίως στην Ευρώπη, ο αριθμός των θηλυκών ρέφερι αυξάνεται αλματωδώς. Μέσα σε λίγα χρόνια οι γυναίκες που είναι εγγεγραμμένες στους πίνακες διαιτησίας της αγγλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, διπλασιάστηκαν (οι 1.500 έγιναν 3.000).
Επειδή η «επιχείρηση γυναικείο ποδόσφαιρο» υπόσχεται σημαντικά κέρδη, η FIFA και η UEFA ενθαρρύνουν όλο και περισσότερο την ενασχόληση των κοριτσιών (και) με τη διαιτησία. Το ερώτημα είναι, αν και κατά πόσον η ποδοσφαιρική κοινωνία είναι ώριμη για να δεχτεί τις γυναίκες διαιτητές, και μάλιστα σε διοργανώσεις στις οποίες διακυβεύονται εκατομμύρια.
Δεν χρειάζεται να διαβάσει κάποιος τις σχετικές έρευνες, για να αντιληφθεί ότι η απάντηση είναι αρνητική. Μια περιήγηση στο Διαδίκτυο μαρτυρά ότι μεγάλη μερίδα των ποδοσφαιρόφιλων εξακολουθεί να μην τις εμπιστεύεται. Αλλά, περισσότερο από τους φιλάθλους, δεν τις θέλουν στα γήπεδα οι παράγοντες, οι παίκτες και οι προπονητές. Ακόμη και οι άνδρες συνάδελφοί τους.
Η τοποθέτηση του Μαρκ Κλάτενμπεργκ, διάσημης «σφυρίχτρας» των γηπέδων στο παρελθόν και αρχιδιαιτητή της ελληνικής Σούπερ Λιγκ, σε ραδιοφωνική εκπομπή του «talkSPORT», προκάλεσε αίσθηση. Αφησε να εννοηθεί πως, αν οι γυναίκες θέλουν να κάνουν καριέρα στη διαιτησία, θα πρέπει να θυσιάσουν τη μητρότητά τους. Αλλά ακόμη κι έτσι, είπε, είναι σχεδόν αδύνατο να περάσουν τα τεστ φυσικής κατάστασης των ανδρών διαιτητών.
Αν ένας Αγγλος το βλέπει έτσι, η αντίδραση του καταριανού Σεΐχη Γιοάν κακώς μας παραξένεψε. Τον περασμένο Φεβρουάριο, μετά τον αγώνα της Μπάγερν Μονάχου με την Τίγκρες, που φιλοξενήθηκε στη χώρα του, ο Σεΐχης παρέστη στην απονομή και χαιρέτησε όλους όσοι παρέλασαν από την εξέδρα για να παραλάβουν τα μετάλλιά τους, εκτός από τις δύο κυρίες που ανήκαν στη διαιτητική ομάδα του τελικού. Τις αγνόησε επιδεικτικά. Ο πρόεδρος της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο, που στεκόταν δίπλα του, προσποιήθηκε ότι δεν αντιλήφθηκε αυτήν την απρέπεια. Η χώρα που θα διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022 θα είναι από τις τελευταίες που θα αποδεχτούν ότι μια γυναίκα μπορεί να αποφασίζει αν είναι πέναλτι, ή δεν είναι.
Πηγή: Protagon.gr